Stare książki kucharskie i Dancing Domowy

Mój choinkowy Mikołaj w tym roku nieźle się postarał. Zahaczył nawet o jakieś starocie, na których wygrzebał książkę o której marzyłam od dawna, Maria Disslowa „Jak gotować”, wydanie z około 1931 roku.

Czytam tę pozycję i przenoszę się w czasie. Wącham strony, przesiąknięte czyimś życiem. Wyobrażam sobie babki, które według przepisów zawartych w tej książce wypiekały swoim wnukom bułeczki i ich córki, które robiły móżdżek w opłatkach, aby zaimponować swoim przyszłym mężom. Myślę o dzieciach, które biegały za długą sukienką babci i namawiały ją na pieczenie staropolskich pierników. Ciotka natomiast rozprawiała o życianach, o których była mowa we wstępie. 

Intryguje mnie język, który się zmienia, przeinacza, rozwija wraz z człowiekiem. Książki sprzed kilkuset lat trudno zrozumieć, a i te sprzed niespełna stu, też stanowią zagadkę.

Nie tylko język jest niesamowity, ale też to, jak zmieniła się kultura, zachowanie, jak inaczej podchodzimy do jedzenia w ogóle. Mam wrażenie, że przestało być czymś tak niesamowitym, jak zapewne było kilkadziesiąt lat temu. Dawniej wszyscy trzymali się różnorakich zasad zachowania przy stole, posiłki podawano w odpowiedniej kolejności, każdemu rodzajowi dania towarzyszyły inne gatunki wina... O wiele mniej czasu poświęcamy przygotowaniom, a i często nie zastanawiamy się nad tym, co wkładamy do garnka...

Zapewne wiele z Was organizuje przyjęcie sylwestrowe, z tego powodu chciałam pokazać Wam, co na temat „dancingów domowych” pisała Maria Disslowa. 

„Zabawy całonocne, połączone z kolacją lub chociaż z zimnym bufetem, wymagają dużej jadalni, dużej ilości naczyń, służby, bodaj do ich zmywania itp. Zabawy takie stosunkowo rzadko urządzane, zmuszają nad do zaproszenia wszystkich znajomych, aby pominięci się nie poobrażali, a zatem musi być pokój na brigde’a lub pocker’a, sporo miejsca dla pań i panów nietańczących. Tak modne obecnie, podwieczorki tańczące, tak zwane z angielska „Dancingi” nie pociągają za sobą takich kłopotów. Tańce nowoczesne wymagają dużo mniej miejsca niż dawne kontredanse i mazury. W dwuokiennym saloniku, po usunięciu większych mebli 8 do 10 par może wolno wirować. Przychodzą na takie zebrania zwykle sami tańczący, - należy tylko uważać, aby panów było nieco więcej niż pań, jest to zawsze gwarancją ożywionej zabawy. Jako przyjęcie należy podać kawę czarną i herbatę z cytryną i śmietanką do wyboru. Do kawy ze dwa gatunki likieru: jeden o bardziej ostrym smaku: Benedietine, Cointreau sec, Chartreuse – lub ich odpowiedniki krajowego wyrobu, - drugi łagodny np.: Banano, Souverain, Creme de noyaux itp. Zdrowiej jest zastąpić likiery kupne, takiemiż domowego wyrobu lub nalewkami owocowemi, jedne i drugie dają nam zupełną gwarancję, że nie zawierają szkodliwych chemilakij. Do herbaty dobrą babkę lub placek domowy i wszelkiego rodzaj drobne ciastka i herbatniki. Jednych i drugich ogromny wybór znajdzie każda gospodyni w naszej książce. W karnawale zamiast tych ciast podaje się tradycyjne faworki i pączki. Podawanie do herbaty dużych ciastek cukierniczych nie jest eleganckie, natomiast duży tort domowy albo cukierniczy bardzo dobrze się prezentuje. Oprócz napoi gorących i rozgrzewających należy pomyśleć o chłodnikach. Kto ma maszynkę do lodów, może takowe przyrządzić w domu, poza lodem i solą potrzebnemi do ich zamrożenia, legumina ta nie jest kosztowniejszą ani kłopotliwszą do zrobienia od wiele innych, a chyba nic tak dobrze przy tańcach nie smakuje, jak właśnie lody. Lody śmietankowe i wszelkie inne na śmietance lub mleku z żółtkami przyrządzane jak to: kawowe, czekoladowe, migdałowe, creme brulee, orzechowe itp. Mają wielu amatorów, jabym jednak polecała je używać raczej przy obiadach i kolacjach. Jako chłodnik orzeźwiający najlepsze są lody owocowe: malinowe, poziomkowe, cytrynowe, pomarańczowe, ananasowe i inne, które zawsze z konserwów i gotowych syropów zrobić można. Oprócz lodów, najmilszym chłodnikiem jest lemonjada, ze wszelkiemi jej odmianami jak: oranżada, mors żurawinowy itp. Dawniej podawano jeszcze orszadę, czyli mleko migdałowe, - dzisiaj dla wysokiej ceny migdałów bardzo kosztowne a mniej od lemoniad owocowych orzeźwiające. Chłodnikiem najbardziej eleganckim jest kruszon, w niektórych miejscowościach kraju z niemiecka „bowlą” zwany. Kosztowniejszy od innych, gdyż oprócz pomarańcz, ananasu zimą, a truskawek lub brzoskwiń latem wymaga wina i likieru, konjaku lub rumu do zaprawy. Win na kruszon używa się obecnie prawie wyłącznie krajowych, które nie tylko zagraniczne wybornie zastępują, lecz są od nich zdrowsze. Gdyż nie zawierają kwasu gronowego, formującego w organizmie sole nierozpuszczalne. Wina owocowe, krajowe zawierają tylko kwasy: jabłeczny i cytrynowy, nieszkodliwe nawet dla artretyków i podagryków. Na tem powinien się kończyć właściwy podwieczorek, - można naturalnie do przyjęcia dodać zawsze owoce, lecz o ile to jest łatwem latem i jesienią, o tyle w zimie powiększa niesłychanie koszt przyjęcia, podwajając go nieraz. Świeże owoce można jednak zastąpić kompotami konsewowanemi, których każda skrzętna gospodyni powinna przygotować zapas w sezonie. Gdyby się dancing przeciągnął, należy podać gościom o dziewiątej parę półmisków kanapek lub sandwichów wraz z herbatą i pozostałemi od podwieczorku słodyczami i ciastami.

                Zawsze jest wygodniej wszelkie kawy, herbaty itp. Spożywać w jadalni, na siedząco lub stojąco, lecz przy dużym stole. Podając wszystko w salonie przy tańcach, naraża się meble własne i ubrania gości na uszkodzenie lub zniszczenie. Trzeba całej masy stoliczków, gierydoników do stawiania filiżanek i talerzyków, służba nie może ich zbierać, nie przeszkadzając tańczącym. Wyjątek stanowią chłodniki płynne, - wszelskiego rodzaju kruszony i lemoniady, które można roznosić na tacach, zabierając na nie szklaneczki natychmiast po ich opróżnieniu.”

Mam nadzieję, że zastosujecie się do wszelkich zawartych w tym fragmencie wskazówek :).